Door /

Het oestrogeenhormoon, een tekort of en dominantie?

Oestrogeen is een geslachtshormoon dat voornamelijk bekend staat als het “vrouwelijke hormoon”. Het hormoon stimuleert vrouwelijkheid, libido en vruchtbaarheid. Het zorgt ervoor dat je billen en borsten krijgt tijdens de puberteit.

Van het oestrogeenhormoon heb je al snel een teveel. Dat wordt ook wel oestrogeendominantie genoemd. Dan is er een teveel aan oestrogeen ten opzichte van progesteron.

Het komt ook vaak voor dat er een oestrogeentekort ontstaat. Dit gebeurt dikwijls na de overgang. Of je nu met een oestrogeendominantie of een oestrogeentekort rondloopt,  de klachten kunnen met leefstijl heel goed worden aangepakt. Een oplossing voor je klachten bereik je door goed voor je lever te zorgen.

Wat is Oestrogeen?

Oestrogeen is een geslachtshormoon dat vrouwelijkheid, libido en vruchtbaarheid stimuleert. Het zorgt ervoor dat je billen en borsten krijgt tijdens de puberteit. Het is een hormoon waar we al snel een teveel aan hebben met veel vrouwenkwaaltjes als gevolg. De aanmaak van oestrogenen vindt plaats in de eierstokken tijdens de vruchtbare jaren. In je bijnieren na de overgang. En het wordt aangemaakt in vetweefsel. Dus hoe meer vetweefsel, hoe meer oestrogenen je in je lichaam hebt.

Er zijn verschillende vormen van oestrogeen, waaronder: 

  • Estradiol: De meest actieve vorm, voornamelijk geproduceerd in de eierstokken.
  • Estriol: Belangrijk tijdens de zwangerschap, geproduceerd door de placenta.
  • Oestron: Gemaakt in vetweefsel en speelt een grotere rol na de menopauze.

Naast de lichaamseigen oestrogenen die door je lichaam zelf aangemaakt worden zijn er oestrogeenachtige stoffen van buitenaf in het lichaam terechtkomen. Dit gebeurt via voeding of huidverzorging.  Denk aan weekmakers in plastics, houdbaarheidsstoffen in cosmetica, slechte kwaliteit drinkwater, bestrijdingsmiddelen. Dit noemen we xeno-oestrogenen. Deze stoffen zijn geen oestrogenen maar gedragen zich wel zo.

Dan zijn er nog fyto-oestrogenen. Die krijg je onder andere binnen via voeding uit bier, soja producten. Fyto-oestrogenen zijn stoffen in voeding die je oestreenspiegels kunnen verhogen.

Wat is de functie Oestrogeen

  • Ontwikkeling van geslachtskenmerken: Stimuleert de ontwikkeling van de baarmoeder, vagina, borsten, genitaliën, heupen en andere vrouwelijke kenmerken.
  • Het regelen van de menstruatiecyclus: Oestrogeen speelt een sleutelrol in de menstruatiecyclus en de voorbereiding van de baarmoeder voor een eventuele zwangerschap. 
  • Vruchtbaarheid: Oestrogeen is essentieel voor de ovulatie en het rijpen van de eicellen. 
  • Botgezondheid: Oestrogeen helpt de botten sterk te houden en speelt een rol bij het voorkomen van botontkalking.

  • Huidveroudering: Het houdt de huid stevig
  • Hart en vaatgezondheid: Oestrogeen heeft een positief effect op de bloedvaten en het hart. 
  • Stemming: Stimuleert de werking van serotonine. Bij oestrogeendalingen kan serotonine mee dalen en dit kan je prikkelbaar maken, zoals vlak voor de menstruatie kan gebeuren.

Oestrogeen tekort, wat zijn de symptomen?

Na je veertigste neemt langzaam de hoeveelheid oestrogeen af. Zo rond je vijftigste gaan je eierstokken met pensioen. Deze periode die we de menopauze noemen kan gepaard gaan met de nodige klachten. Klachten als opvliegers, vermoeidheid, depressief en botontkalking worden vaak gekoppeld aan te lage oestrogeenspiegels.

We denken dat we deze klachten kunnen oplossen door ons oestrogeen een beetje aan te vullen met supplementen of hormoontherapie. Ik vind dat zelf niet zo’n goed idee omdat het daar vaak niet écht beter van wordt. Misschien wat dragelijker maar optimaal wordt het niet.

De klachten die je ervaart als overgangsklachten komen niet alleen omdat je een oestrogeen tekort hebt. Als vrouwen starten met mijn voedingsadviezen verdwijnen veel klachten als sneeuw voor de zon. Het heeft alles met ontgiften te maken. Als je klachten hebt die verband houden met de overgang wil ik je van harte uitnodigen om mijn blog over overgangsklachten te lezen.

Oestrogeendominantie

Oestrogeendominantie ontstaat wanneer er een verstoorde verhouding is tussen de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. Er is dan relatief te veel oestrogeenwerking ten opzichte van progesteron, wat kan leiden tot uiteenlopende hormonale klachten bij vrouwen én mannen. Bij een gezonde hormoonbalans gaan oestrogeen en progesteron hand in hand. Samen en in de juiste verhouding zijn ze cruciaal voor je gezondheid.

Bij oestrogeendominantie is de oestrogeenwerking te sterk of is er sprake van een tekort aan progesteron – of beide. Dit kan het gevolg zijn van:

  • Een te hoge blootstelling aan hormoon verstorende stoffen

  • Een verminderd progesteron door stress

  • Een verstoorde en/of slechte afbraak van oestrogenen in de lever

Klachten bij een teveel aan oestrogeen

Oestrogeendominantie gaat vaak gepaard met hormonale klachten, waaronder:

  • Vleesbomen (myomen)
  • PMS (premenstrueel syndroom)
  • Cysten in borsten of eierstokken
  • Hormonale migraine
  • Endometriose
  • Afwijkende uitstrijkjes, stimuleren van hormoongevoelige vormen van kanker (zoals borst-, baarmoeder- en eierstokkanker)

Ook mannen hebben er last van. Bij mannen kan een teveel aan oestrogeen ook leiden tot klachten. Denk aan:

  • Vervrouwelijking van het lichaam (zoals borstvorming)
  • Verminderde spiermassa
  • Prostaatklachten

Oestrogeenstapeling door niet lichaamseigen stoffen

Er kunnen niet-lichaamseigen stoffen in het lichaam terecht komen die zich gedragen als hormonen. Dit zijn chemische stoffen die je dagelijks binnenkrijgt zonder dat je er erg in hebt. Deze oestrogeenachtige stoffen, ook wel xeno-oestrogenen genoemd, kunnen een oestrogeenstapeling veroorzaken.

Je neemt deze synthetische stoffen op via je mond, bijvoorbeeld door middel van voeding en ademhaling, maar ook via je huid. Je kunt ze vinden in schoonmaakmiddelen, make-up, huidverzorgingsproducten, parfums, geurstokjes en diffusors waar synthetische oliën in zitten, vaccinaties, kappersbehandelingen, nagellak, wasmiddel, plastics in drinkflesjes.

We noemen deze stoffen ook wel de xeno-oestrogenen. Deze stoffen gedragen zich als oestrogenen maar zijn dit niet. Ze bezetten de receptor in het lichaam en hierdoor ontstaan er problemen in de oestrogeen huishouding. Deze stoffen kan je heel moeilijk uitscheiden waardoor ze vaak in ons lichaam achterblijven. Ze zijn verantwoordelijk voor nagenoeg alle oestrogeen gerelateerde vrouwenkwaaltjes. Van vleesbomen tot overgangsklachten en van endometriose tot baarmoederkanker.

Sommige medicijnen kunnen ook invloed hebben op hormonen. Dit kan het hormonale evenwicht verstoren. Cholesterolverlagende medicijnen bijvoorbeeld verlagen de aanmaak van geslachtshormonen.

Mijn persoonlijke visie op oestrogene vrouwenkwaaltjes

Met de bijna 10 jaar ervaring op zak als voeding en hormoondeskundige zijn oestrogenen iets waar vrouwen mee moeten oppassen. We krijgen via onze leefstijl veel te veel chemische stoffen binnen. Vaak via voeding of leefomgeving waar we ons niet altijd tegen kunnen beschermen. Al deze stoffen belasten ons systeem enorm.

Als er iets is wat vrouwen met een oestrogeendominantie of een oestrogeen tekort zouden moeten doen, dan is het wel hun leverfuncties ondersteunen. Een teveel kan niet wordt niet afgebroken en uitgescheiden. En een tekort geeft klachten als de lever de adrenaline niet goed kan bufferen. Dit levert de welbekende opvliegers op. Oestrogenen die niet goed worden afgebroken en uitgescheiden staan samen met een slechte leverfunctie aan de basis van veel hormonale aandoeningen en kankersoorten aan het endocriene stelsel.

Goede voeding kan alles bepalend zijn. Zo staan zoete aardappelen bekend om het vermogen om chemische oestrogenen het lichaam uit te werken. Vrouwen met klachten rondom hun oestrogenen zouden dit dagelijks moeten eten. Dat maakt een wereld van verschil.

Anticonceptie: wat moet je weten

De vrouwelijke cyclus draait om een samenspel van twee belangrijke hormonen: oestrogeen en progesteron. Deze zorgen voor een gezonde cyclus, vruchtbaarheid én hormonale balans. Toch raakt die balans vaak verstoord bij het gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil. Hoe dat zit, ga ik je uitleggen.

Hoewel de pil oestrogeen en progesteron lijkt te bevatten, zijn het geen natuurlijke, bio-identieke hormonen. In plaats daarvan krijg je synthetische varianten binnen. Zo krijg je een veel krachtigere, chemische vorm die veel actiever is dan het lichaamseigen oestrogeen.

Het “progesteron” in de pil is ook niet echt progesteron, maar een progestageen: een synthetische variant van progesteron. Een progestageen kan nooit zijn werk hetzelfde doen als progesteron zoals zichzelf omzetten in cortisol. Ze bootsen slechts de werking van progesteron gedeeltelijk na, maar brengen tegelijkertijd ook een heel ander effect op je lichaam teweeg.

Oestrogeen pillen en waarom deze synthetische hormonen zorgen voor een hormonale disbalans

De reden dat synthetische hormonen zo krachtig zijn, is simpel: je lever kan ze nauwelijks afbreken. In tegenstelling tot lichaamseigen hormonen, blijven deze stoffen langer circuleren in je systeem en kunnen ze zich opstapelen. Het gevolg hiervan is oestrogeendominantie. Je komt in een situatie waarbij het oestrogeen (of de oestrogene werking) het natuurlijke evenwicht met progesteron overstemt.

Dit kan leiden tot bekende vrouwenkwaaltjes zoals:

  • Vermoeidheid

  • Pijnlijke borsten

  • Heftige menstruaties

  • Stemmingswisselingen

  • Gewichtstoename rondom buik en heupen

Fyto Oestrogenen en hoe ze je hormonen beïnvloeden?

Fyto-oestrogenen zijn plantaardige stoffen die een oestrogeenachtige werking kunnen hebben in het lichaam. Ze komen voor in verschillende planten en voedingsmiddelen en kunnen op verschillende manieren de hormoonhuishouding beïnvloeden. 

Fyto oestrogenen lijken qua chemische structuur sterk op het lichaamseigen oestrogeen. Daardoor kunnen ze zich binden aan oestrogeenreceptoren in het lichaam. Afhankelijk van de situatie en het type receptor kunnen ze de werking van oestrogeen versterken of juist blokkeren. Dit dubbele effect maakt ze uniek: in sommige gevallen verhogen ze de oestrogeenwerking, terwijl ze in andere situaties juist een beschermende, balancerende rol spelen.

Fyto oestrogenen komen voor in plantaardige voeding. Sojaproducten, lijnzaad, peulvruchten, zaden, noten en groenten zoals spruitjes, broccoli en alfalfa.

Oestrogeen uit balans?

Wil jij je hormonen weer in balans brengen? Daar kan ik je bij helpen. Om te beginnen bied ik je de gratis Masterclass Hormoonbalans aan en ontdek je waardoor hormonen uit balans raken. Ik deel mijn allerbeste advies met je zodat je klachten snel zullen verdwijnen.

Gratis Masterclass voor vrouwen die hun hormonen in balans willen brengen