De menopauze, klachten en symptomen en kan je het testen?
In dit blog wil ik het gaan hebben over het begrip “de menopauze”. Het is een term die vaak voorkomt als je tegen problemen aanloopt die verband houden met de overgang. Maar is de menopauze nou hetzelfde als de overgang? Op welke leeftijd kom je in de menopauze, kan je de menopauze testen en wat voor symptomen geeft de menopauze?
Klachten rondom de menopauze worden vaak voor lief genomen. Het hoort nou eenmaal bij het vrouw zijn en daar moet je maar doorheen. Daarmee lijkt het alsof we het hebben geaccepteerd dat de menopauze een fase is dat we symptomen en klachten ervaren. Maar dat hoeft echt niet. Je kunt echt zonder hormonale klachten door de menopauze heen gaan.
Op welke leeftijd kom je in de menopauze?
Vanaf je 35ste gaat de productie van progesteron al op een lager pitje. Er zal niet meer elke maand een eisprong plaatsvinden. Geen eisprong, dan al helemaal geen progesteron omdat een eisprong zorgt voor progesteron.
Hoewel je dan nog regelmatig kunt menstrueren zal je oestrogeen daarbij nog relatief hoog zijn. Na je veertigste zal ook dit hormoon langzaam afnemen. Hoewel dit proces bij iedereen anders verloopt is dit wat er bij alle vrouwen gebeurt als je eierstokken met pensioen gaan. Als je een jaar niet meer menstrueert ben je officieel in de overgang.
Dit proces gaat niet bij iedereen zonder slag of stoot. Ongeveer 80% van de vrouwen ervaart klachten in de periode dat er hormonale veranderingen plaatsvinden. Klachten rondom de menopauze zijn heel divers. Veel voorkomende klachten zijn: opvliegers, nachtelijk zweten, aankomen in gewicht, last van je gewrichten, prikkelbaar, geen libido meer hebben, angsten, stemmingswisselingen, vergeetachtigheid.
Toch zijn deze klachten niet direct te relateren aan de hormonale veranderingen die er plaatsvinden. Het is begrijpelijk dat je denkt dat deze klachten gekoppeld worden aan de menopauze. Het is ook wat je wordt verteld door artsen en consulenten. Sommige klachten zouden direct het gevolg zijn van eierstokken die met pensioen gaan en andere klachten kunnen erdoor worden verergerd.
Het is een groot misverstand dat deze klachten worden toegeschreven aan de verlaging van je hormonen. Immers, dan zou iedere vrouw op deze aarde er last van moeten hebben. Overgangsklachten komen vooral voor in de westerse en geïndustrialiseerde landen.
De Menopauze, wat is dit en wat betekent het?
Veel vrouwen denken dat de menopauze betekent dat “hormonen in de war zijn” en dat deze klachten die daarmee gepaard gaan voortkomen uit het met pensioen gaan van je eierstokken. Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Rond je 50e ondergaat je lichaam een natuurlijke hormonale verandering, maar wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de rol van een overbelaste lever.
Een gezonde lever speelt een cruciale rol in het reguleren en afbreken van hormonen. Als je lever overwerkt is door jarenlang ophopen van toxines, slechte voeding of andere belastende factoren, kan hij die hormonale veranderingen niet goed verwerken. Het resultaat? Klachten zoals stemmingswisselingen, opvliegers, vermoeidheid en andere ongemakken die je misschien aan de overgang toeschrijft.
Daarnaast kunnen hormonale disbalansen ook gerelateerd zijn aan problemen met je schildklier of uitgeputte bijnieren – vaak veroorzaakt doordat je langdurig over je eigen grenzen bent gegaan. En als je al klachten hebt, wordt het nóg moeilijker om je grenzen te bewaken.
De echte oorzaak? Een lever die jarenlang overbelast is zonder dat je het doorhad. Zelfs als je toen geen klachten had, legt deze onzichtbare belasting de basis voor de hormonale chaos die je nu ervaart.
Waar symptomen en klachten rondom de menopauze vandaan komen
Onze gezondheidsproblemen vandaag de dag hebben hun oorsprong al meer dan een eeuw geleden. Vanaf 1900 zijn er schadelijke bestrijdingsmiddelen gebruikt die inmiddels verboden zijn, maar nog steeds hun sporen achterlaten. Deze gifstoffen blijven aanwezig in het bodemleven én in onze lichamen, omdat ze via de lever van generatie op generatie worden doorgegeven. Het uitscheiden van deze stoffen is ontzettend lastig, waardoor ze zich blijven ophopen en onze gezondheid beïnvloeden.
Daarnaast worden we dagelijks blootgesteld aan synthetische stoffen zonder dat we het doorhebben. Schoonmaakmiddelen, parfums, oplosmiddelen, luchtvervuiling, haarverzorgingsproducten en make-up zitten vaak vol met hormoonverstorende stoffen die een sluipend effect hebben op ons lichaam. Zelfs producten waarvan we denken dat ze veilig zijn, kunnen schadelijk zijn. Dit is ook exact de reden waarom vrouwen in Afrika veel minder overgangsklachten hebben. Deze vrouwen worden hier veel minder aan blootgesteld.
En alsof dat nog niet genoeg is, eten we vaak op een manier die ons lichaam juist belast. Zelfs als we denken gezond bezig te zijn, maken we keuzes die hormonale disbalans in de hand werken. Dit alles zorgt voor een cocktail van triggers die jouw gezondheid kunnen saboteren.
Hormoontherapie is niet de ideale oplossing
Als je op de kop staat van klachten rondom de menopauze zal je op zoek gaan naar een oplossing. Een pil of supplement om het leed te verzachten. Omdat je van je arts te horen krijgt dat je overgangsklachten te wijten zijn aan een tekort aan hormonen lijkt de oplossing simpel: hormoonvervangende therapie om dat tekort te compenseren. Maar wat als die aanpak slechts een pleister plakt op een diepere onbalans?
Wanneer je hormonen toevoegt aan een lichaam dat al uit balans is, los je de oorzaak van de disbalans niet op. Het lijkt logisch: je hebt een tekort, dus je vult het aan. Maar zonder te begrijpen waarom jouw hormonen uit balans zijn, behandel je alleen de symptomen en niet de bron van het probleem.
We zeggen: we komen hormonen tekort, dus vullen we de boel een beetje aan of we leggen de hele cyclus plat met de anticonceptiepil en dan lost het probleem wel op. Wat je niet beseft is, dat je iets gaat compenseren wat uit balans is. Die klachten zijn er niet omdat je wat hormonen tekort komt maar omdat je lichaam de hormonale verandering niet aan kan. Je moet niet zomaar iets gaan toevoegen.
Je ziet dat vrouwen zich met HRT wel iets beter voelen maar we blijven vaak ook klachten houden of verruilen de ene klacht voor de ander. Het is alleen wat dragelijker geworden maar het probleem zit er nog steeds.
Menopauze klachten ontstaan door een voorraadvat aan afvalstoffen in de lever
Kan je met voeding de menopauze beïnvloeden? Jazeker kan dat. Onze voeding is vaak verre van ideaal. We eten veel te veel vetten en eiwitten. Gestimuleerd door populaire diëten die geen idee hebben dat er hiermee enorme hormonale disbalans wordt gecreëerd. De meeste diëten houden helemaal geen rekening met je hormonen.
De lever kan de hoeveelheid vet en eiwitten die we vandaag de dag eten helemaal niet hendelen en dan raakt je lever overbelast of overwerkt, hoe je het ook maar noemen wilt. Vetten en eiwitten zijn zwaar te verteren en zijn een ware aanslag op je spijsvertering en je lever. Als je vaak en veel vetten en eiwitten eet zal je lever verzwakken en je ontgifting stagneren.
Stel je een fles met vloeistof voor. De fles is de lever en de vloeistof zijn de afvalstoffen. Gaandeweg het leven raakt de fles steeds voller met afvalstoffen. Als je meer aandacht schenkt aan je gezondheid (beweging, groente, fruit) dan zal je lever de energie krijgen om in de ochtend wat van zijn inhoud naar buiten te gooien. Er ontstaat weer wat ruimte in de fles.
Als je een tijdje minder gezond eet en leeft slaat de lever extra rommel op. Hiermee raakt de fles weer wat voller. Zolang er ruimte in de fles is, heeft de lever de ruimte om te bufferen in tijden dat de aanvoer van afvalstoffen groter is. En zo kan de inhoud van de fles fluctueren.
Het wordt en probleem als de fles met vloeistof overloopt. Er past geen vloeistof meer in de fles maar er is wel veel vloeistof (afvalstoffen) De fles stroomt over of beter gezegd: de lever loopt over en dan loopt het lichaam ook vol met afvalstoffen. Dit gebeurt door alles wat we eten, inademen, op onze huid smeren de lever steeds voller raakt. Als het voorraadvat te vol wordt gaat dit ten koste van jouw energie. En dit gaat niet veranderen zolang je niet gezond eet al denken we vaak dat we wel gezond bezig zijn.
Hoe kan je opvliegers verminderen tijdens de menopauze?
Opvliegers ontstaan door een overschot aan adrenaline. En daarvoor hoef je echt geen stressvol leven te leiden. Hormonale veranderingen tijdens de overgang zorgen voor een verhoogde afgifte van adrenaline. Je lever speelt een cruciale rol in het opvangen en verwerken van deze adrenaline. Maar wat gebeurt er als je lever al overbelast is?
Een verzadigde lever kan de extra adrenaline niet meer efficiënt verwerken, wat leidt tot een opeenstapeling in je lichaam. Dit verstoort niet alleen je ontgiftingsproces, maar veroorzaakt ook meer en intensere opvliegers. Hoe meer adrenaline je lichaam produceert, hoe groter de belasting voor je lever en hoe heftiger je klachten worden. Wanneer de hormonale samenstelling weer in evenwicht komt, neemt de adrenalineproductie af en keert de rust terug. Je opvliegers nemen af.
Door je lever te ontlasten en beter te laten ontgiften, kun je de adrenaline die door je lichaam giert effectief uit je lichaam verwijderen. Dit geeft je hormonale balans de ruimte om te herstellen en brengt meer rust waardoor je veel minder last hebt van opvliegers.
Wat me opvalt is dat steeds vaker jonge vrouwen van in de twintig al kampen met opvliegers. Hieraan kun je zien dat opvliegers vooral voortkomen uit een slechte leverontgifting omdat we steeds jonger ziek worden als gevolg van teveel afvalstoffen uit onze eet en leefomgeving. Opvliegers komen dus niet doordat je oestrogeen spiegels lager worden maar omdat je lever dit proces niet goed aankan.
Hoe komt het dat je slecht slaapt tijdens de menopauze?
De lever wordt actief als jij nog ligt te slapen. In de tweede helft van de nacht begint hij aan de grote schoonmaakklus. Hij verzamelt alle afvalstoffen, hormonen en andere rommel die het lichaam niet meer kan gebruiken. Dat afval wordt door de lever in de ochtend het lichaam uit gegooid. Alsof het zijn vuilnis buiten de deur zet zeg maar.
Als de lever fit is zal dit proces zonder problemen verlopen en zal je daar weinig van merken. Het wordt anders als er of teveel afval is of als de lever overloopt. Dit merk je op als je klachten begint te krijgen zoals vermoeidheid en/of slecht slapen.
Alles wat de lever bij elkaar sprokkelt in de kleine uurtjes komt via de lever in het bloed en lymfe terecht met de bedoeling dat dit in de ochtend via urine of ontlasting het lichaam mag verlaten. Als de lever vol zit met adrenaline, oude hormonen of andere hormoonverstorende stoffen, verlaten niet alle afvalstoffen het lichaam met als gevolg dat de lever overbelast raakt en zwaar werk te verzetten heeft.
Als je veel rommel in huis hebt, heb je veel op te ruimen!
Een lever die veel werk te verzetten heeft in de nachtelijke uurtjes verbruikt veel energie van de gastheer of gastvrouw. Jij dus. Omdat diep slapen veel energie kost zal er energie weggekaapt worden bij jouw nachtrust. Slecht slapen (of heel licht) is goedkoper voor het lichaam dan diep slapen. Slecht slapen tijdens de overgangsjaren komt niet door je hormonen maar omdat je lever teveel werk moet verzetten en deze energie bij jouw nachtrust weghaalt.
Vermoeidheid tijdens de menopauze?
Hoe voller de lever wordt, hoe meer vermoeidheid en tekorten aan voedingsstoffen we krijgen en op een goed moment loopt de lever over. De lever kan niet meer zorgen dat die afvalstoffen elke morgen eruit gegooid worden. Hij doet het wel maar er is een grotere aanvoer dan het lichaam eruit kan gooien. Vaak zie je dat pas gebeuren rond je 40/50 ste levensjaar. Dit zie je vaak samen gaan met het ontstaan van overgewicht waar de overgang ook vaak de schuld van krijgt.
We worden misschien wel ouder dan 30 jaar geleden maar we worden ook op veel jongere leeftijd ziek. Vaak hebben vrouwen rond hun veertigste al te maken met klachten of chronische ziekte. We krijgen veel meer afvalstoffen binnen dan we kunnen verwerken en die kun je heel goed eruit werken en als je je focust op de juiste voeding.
Dat doe je door ’s ochtends geen te vet eten (en ook geen eiwitten omdat die vaak ook vet bevatten). Als je tot een uur of twaalf alleen fruit en groente eet zie je dat je lichaam gaat ontgiften. Dan ga je meer afval eruit gooien dan erin komt. En dan kan je gaan bouwen aan je herstel en een klachtenvrij leven.
Dan ontstaat er ruimte in de lever waardoor de lever kan bufferen. Die kan tijdelijk even wat rommel opslaan wat hij de volgende dag eruit werkt. Als de lever volloopt gaat het lichaam ook vollopen met afvalstoffen en dan worden we ziek.
Veel chronische ziektes waar we mee te maken hebben komen door een overmaat aan ziekteverwekkers. Virussen en bacteriën die een steeds prominentere rol spelen in onze gezondheid. Deze ziekteverwekkers vinden het fijn als er veel afvalstoffen in het lichaam aanwezig zijn. Ze gedijen er goed op en gaan de strijd aan met je immuunsysteem.
Menopauze klachten verminderen met voeding
We moeten meer goede voeding eten die de lever kan ondersteunen in zijn zware taak. Dan heb ik het niet over vrachtladingen eiwitten en vetten maar over meer groente en fruit. Hoe alkalischer je lichaam is, hoe minder ruimte er is voor ziekteverwekkers om ziektes te kunnen creëren.
Als je met goede voeding je lever gaat ondersteunen kan deze beter ontgiften en dan merk je vanzelf dat je je beter gaat voelen. Dat gebeurt vaak al na een week. Je merkt op dat er wat veranderd in je lichaam. Je voelt je ’s ochtends veel fitter, slaapt beter , je hebt meer energie overdag en je hebt geen last meer van dips.
Er is veel aan te doen aan klachten rondom de menopauze. We moeten niet normaal gaan vinden wat niet normaal is. Ook als je dokter je verteld dat het normaal is en het er nou eenmaal bij het vrouw zijn hoort. Je hoeft tijdens de menopauze geen overgangsklachten te hebben en normaal is het zeker niet.
Je hoeft dus echt niet met klachten die gerelateerd zijn aan de menopauze rond te blijven lopen. Het is heel goed te behandelen met de juiste aanpak. Heb je overgangsklachten, doe er dan iets mee. Ga gezonder eten en als je hulp kunt gebruiken, meld je dan aan voor het programma “Hormonen in balans”
